اصول پذیرفته حسابداری

حسابداری
“محافظه کارانه”

شناسایی بیش از اندازه ذخایر و اندوخته ها
ارزش گذاری بیش از میزان مخارج و تحقیق و توسعه در حال انجام مربوط به تحصیل واحدهای تجاری
ارائه بیش از حد مخارج تجدید سازمان و کنارگذاری دارائی ها

سود بیطرفانه

سودی که در نتیجه فعالیتهای بیطرفانه بدست آمده است

حسابداری
غیر “محافظه کارانه”

کمتر از واقع نشان دادن ذخایر مربوط به بد حسابی های مشتریان
کمتر نشان دادن ذخایر یا اندوخته ها به گونه غیر محافظه کارانه

معوق نمودن مخارح تحقیق و توسعه یا تبلیغات
شتاب بخشیدن به فروش

تخلف از اصول پذیرفته شده حسابداری

حسابداری متقلبانه

ثبت فروش های موهوم

ثبت فاکتورهای فروش در تاریخهای پیش از فروش واقعی

زیاده از حد نشان دادن موجودی کالا با ثبت کالاهای موهوم

به طور کلی تقلب مالی، حذف و یا دستکاری عمدی واقعیات اصلی یا داده های حسابداری است که در کنار سایر داده های موجود باعث تغییر قضاوت و یا تصمیم گیری استفاده کنندگان از داده ها می شود (داوری نژاد مقدم، ۱۳۸۹).
۲-۸-۲ انگیزه های مدیریت سود
شرکت از دیدگاه قانونی یک شخصیت حقوقی مستقل و جداگانه محسوب می‌شود. اما کاس^[۷۸] (۱۹۳۷) و واتز و زیمرمن (۱۹۸۶) معتقدند که شرکت می‌تواند بعنوان مجموعه‌ای از قراردادها میان طرف‌های مختلف تلقی شود. مهم‌ترین این قراردادها، قرارداد میان مدیران و سهامداران شرکت می‌باشد که به دنبال جدایی مالکیت از مدیریت و بر پایه تئوری نمایندگی شکل می‌گیرد. سهامداران در قرارداد خود با مدیران، اداره امور شرکت را به نمایندگان (مدیران) می‌سپارند و در مقابل، حق پاسخ خواهی در خصوص عملکرد مدیران را برای خود حفظ می‌کنند. تعهد مدیریت به تلاش در راستای حداکثر نمودن ثروت صاحبان سرمایه و تعهد سهامداران به جبران خدمات مدیران در قالب پرداخت حقوق و مزایای توافق شده به آنها در قبال انجام وظایف خود از شرایط اصلی این قراردادها است.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

حسابداری و حسابرسی در تمام این قبیل قراردادها، هم در تعیین شرایط قرارداد و هم در نظارت بر اجرای صحیح قرارداد، نقش اساسی ایفا می‌کند. بعنوان مثال، در قرارداد میان سهامداران و مدیریت شرکت، سود حسابداری، بعنوان برترین شاخص اندازه‌گیری عملکرد اقتصادی شرکت که محصول فرایند حسابداری مالی است، برای مقاصد مختلف، نظیر طرح‌های جبران خدمت (پاداش) مدیریت و ارزیابی وظیفه مباشرت مدیریت نقش اساسی بازی می‌کند. بنابراین، با توجه به اهمیت سود حسابداری و نقش تعیین کننده آن در شرایط قرارداد میان سهامداران و مدیریت، این فرض قوت می‌گیرد که به دلیل وجود تضاد منافع میان سهامداران و مدیران و انتظارات نفع شخصی، مدیران کیفیت سود را تحت تأثیر قرار می‌دهند
حاجیوند (۱۳۷۶)، در بررسی خود در بین شرکت‌های سیمان، نشان داد که هدف مدیریت از دستکاری سود، افزایش منافع شخصی مدیر است بنابراین در صورت معیار قرار گرفتن سود برای پاداش، مدیریت دست به دستکاری سود می‌زند.
نوروش و همکاران (۱۳۸۴)، به بررسی چگونگی مدیریت سود در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس پرداخته و نشان دادند که شرکت‌های بزرگ در بورس ایران اقدام به مدیریت سود می‌کنند و انگیزه آنها با افزایش بدهی، بیشتر می‌شود. در این پژوهش آنها از مدل جونز بهره گرفته‌اند.
هیلی^[۷۹] (۱۹۹۶)، در مقاله‌ای با عنوان “ارزیابی مدل‌های اقلام تعهدی اختیاری براساس بازار"، بدنبال این است که آیا و چرا مدیران از اختیار خود، برای مدیریت گزارشگری مالی استفاده می‌کنند. وی بیان می‌دارد، کاربرد مدل‌های اقلام تعهدی در تحقیقات حسابداری طی ۲۰ سال اخیر، فراگیر شده‌اند. یافته‌ها بیان می‌دارند که مدیران، بدلایل زیادی، شامل افزایش پاداش و حفظ امنیت شغلی خود و برآوردن انتظار بلند مدت کارایی شرکت از دید سرمایه‌گذاران و ایجاد ثروت برای سهامداران به هزینه سایر ذینفعان (مانند بستانکاران و مالیات دهندگان)، از اختیار خود استفاده می‌نمایند. (زمانی قورتولیش،۱۳۸۸).
انگیزه‌های مدیریت سود را به صورت کلی می‌توان به صورت زیر دسته‌بندی کرد:

• حداقل کردن هزینه‌های سیاسی، نظیر حداقل کردن مالیات

• حداقل کردن هزینه سرمایه مانند تمدید قرارداد بدهی، تخطی نکردن از شرایط قراردادهای وام

• حداکثر کردن ثروت مدیران، مانند طرح‌های پاداش (کامیاب تیوری، ۱۳۸۹)

انعقاد قرارداد بین مالک و مدیر
همچنان که پیش از این بیان شد، بنابر مفروضات علم اقتصاد یک فرد عقلائی به دنبال منفعت شخصی خودش است. در رابطه مالک و مدیر نیز فرض می‌شود که طرفین به دنبال منافع شخصی خود هستند بعلاوه مدیران ممکن است به اطلاعاتی دسترسی داشته باشند که مالکان از آنها بی‌خبرند (عدم تقارن اطلاعات^[۸۰]) در نتیجه امکان رفتار فرصت طلبانه مدیر وجود دارد. این امر هزینه‌ای را دربر دارد که به آن هزینه نمایندگی می‌گویند. اگر مکانیزم پاداش برقرار نباشد، مالک با تصوری که از رفتار فرصت‌طلبانه مدیر دارد دستمزد کمتری به او می‌دهد.
طرح‌های پاداش مدیران
پاداش مدیران ممکن است بر مبنای یک حقوق ثابت^[۸۱] باشد. در این صورت مدیران کمتر ریسک پذیر هستند و در پروژه‌هایی که ریسک بالایی دارند و ممکن است به نفع مالکان باشند، سرمایه‌گذاری نمی‌کنند.
روش دیگر پرداخت پاداش مدیران می تواند مبتنی بر نتایج عملکرد او باشد. برای مثال ممکن است پاداش یک مدیر بر اساس مقدار سود، فروش یا بازده دارایی ها باشد؛ که همه آنها خروجی سیستم حسابداری هستند. همچنین می توان پاداش مدیر را بر مبنای قیمت بازار سهام شرکت پرداخت کرد.

فصل دوم
ادبیات و پیشینه تحقیق
۲-۱ مقدمه
کاوش پیشینه و ادبیات تحقیق، نه‌تنها پژوهشگر را یاری می‌کند تا تمام متغیرهای مربوطه را در تحقیق خود بگنجاند بلکه آمیزش زیرکانه اطلاعات به‌دست‌آمده از طریق ابزارهای گردآوری اطلاعات با آنچه در مطالعات پیشین، توسط دیگران، ارائه‌شده است را آسان می‌کند. به‌بیان‌دیگر، بررسی پیشینه، چارچوب بنیادی خوبی برای ادامه پروژه تحقیقی، فراهم می‌آورد. ازاین‌رو، پیشینه کاوی خوب، پایه‌های ایجاد یک چارچوب نظری جامع که از محل آن فرضیه‌هایی برای آزمون به دست می‌آید را مهیا می‌سازد (سکاران، ۱۳۹۱). علاوه بر این، ادبیات مناسب می‌تواند بستری را ایجاد نماید تا استفاده‌ کنندگان از تحقیق، بتوانند با بررسی روند و خاستگاه تحقیق به درک بالاتری ازآنچه انجام‌شده است برسند. ازآنجاکه در این تحقیق به مباحثی چون نشاط کاری در بین کارکنان پرداخته می‌شود مباحث مطرح‌شده در این فصل، حول‌وحوش مفاهیم تئوری موجود و مرتبط با اجزای نشاط کاری و عوامل زمینه‌ساز نشاط کاری، ابعاد نشاط کاری پرداخته می‌شود. به‌گونه‌ای که در ابتدا به تعاریف مختلفی که از نام نشاط کاری در دست است پرداخته می‌شود سپس شرح مختصری از روند نشاط کاری ارائه می‌شود و اجزای آن نیز، تشریح می‌گردد. با ورود به مبحث نشاط کاری، تعاریف، رویکردها و تئوری‌های مربوط، مطرح می‌شود و در ادامه بحث، نشاط کاری و منابع انسانی و متغیرهای چند شاخصه MCDM^[4] ها به‌عنوان بخشی از ادبیات تحقیق، موردبررسی قرار می‌گیرد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۲-۲ چارچوب نظری تحقیق
سال‌هاپیش پژوهشگرانکشورهایصنعتیدر اصولروابطانسانیالتونمایودریافتهبودندکهتنظیممیزانروشنایی،دما،رطوبتوسروصدای محیطبرافزایشکار آییافراداثرمستقیمدارد.بنابراین،می‌توان نتیجهگرفتکهیک‌راهساده امامؤثردرافزایشبهره‌وریدرمحیط کاراستفادهازنیرویانسانیشادوبانشاطاست.درنظرگرفتن محیطیشادباتوجهبهروابطانسانیشادبسیارمؤثرترازشرایط جبرواجباروایجادمحیطخشککاریاست. افرادباخواسته‌ها وآرزوهاییبهسازمانمی‌پیوندند؛هماهنگیوهمسوییسازمانبااینآمالدرافرادایجادشادیمی‌نماید،اینشادیوخوشنودیخودباعثنوآوری،خلاقیتدرکار،افزایشمیزان تولیدوخدماتووفاداریافرادبهسازمانشدهوازاینرهیافتسازمآن‌همازسلامتو پویاییبرخوردارمی‌شود.
را در افزایش با توجه به بررسی مباحث نظری و مطالعه تحقیق پژوهشگران می‌توان سه دسته از عوامل نشاط کاری مؤثر دانست. این سه دسته عبارت‌اند از:
۱- عوامل سازمانی
با توجه به چالش‌هایی که سازمان‌ها امروزه با آن مواجه هستند، ایجاد سازمان شاد یکی از نیازهای استراتژیک برای موفقیت در بلندمدت است (زارعی متین و همکاران، ۱۳۸۸).
مدیر یک مجموعه، می‌تواند با اندیشه‌های سالمش محیطی شاد، بانشاط و با بهره‌وری بالا را در سازمان به وجود آورد و همین مدیر می‌تواند با اندیشه‌های تنگ‌نظرانه یا به‌دوراز عزت‌نفس، افسردگی، اضطراب و در پی آن رخوت و کسالت را در کارکنان به وجود آورد.
از عوامل سازمانی حائز اهمیت در نشاط کاری می‌توان به انتخاب صحیح و به‌جای کارکنان، پرداخت حقوق و دستمزد مناسب، متناسب بودن روابط انسانی در محیط کار، امنیت شغلی، برنامه‌ریزی کاری مناسب، سرکشی مداوم مسئولین به کارکنان و گوش فرادادن به مشکلات آن‌ها، استفاده از توانمندی‌ها و تخصص‌های کارکنان و … اشاره کرد.
۲- عوامل اجتماعی
عوامل مربوط به محیط اجتماعی پیرامون فرد چون تشکل‌های فکری و ایدئولوژیکی که کارمند در آن عضو است، ارتباطات در جریان پیرامون فرد، فرهنگ رفتاری و هنجارهای اجتماعی پذیرفته‌شده در محیط زندگی و بالأخص خانواده تأثیر بسزایی روی نشاط کارمند دارند. محکم و استوار بودن پایه‌های نظام خانواده، ارتباط صمیمی با آشنایان، دوستان و خانواده و آشنایی باروحیه ایثار و ازخودگذشتگی ازجمله عوامل اجتماعی مؤثر بر نشاط هستند.
۳- عوامل فردی
تحقیقات جدید نشان‌دهنده این است که آنچه باعث ناخشنودی فرد در محیط کار می‌شود، رویدادهای منفی که برای وی اتفاق می‌افتند نیستند، بلکه نحوه نگرش او به این رویدادهاست. نشاط در محل کار یک عنوان جدید محرک تفکر است که ذهن را از منفی نگری دور نموده و شمارا وادار به مقاومت در برابر برچسب بد» گذاشتن بر شرایط و دیدن آن‌ها به‌عنوان شرایط خنثی می‌کند (راو^[۵]، ۲۰۱۰).
۲-۴ عواملزمینه‌سازنشاطاجتماعی
عواملمهمی‌مانندصفاتشخصیتی،مؤلفه‌هایشناختی،گرایش‌هایاعتقادیومحیطی، تربیتی،جمعیتی،زمینه‌سازنشاطبهشمارمی‌روند. بررسی‌هایبسیاریهمبستگیویژگی‌هایوراثتی،صفاتشخصیتی،شناختی ومذهبیبانشاطراگزارشکرده‌اند. فارنهاموچن،بهنقلازآرجیل (٢٠٠١)درتحقیقاتخودپیبرده‌اندکهبرونگراییبانشاطهمبستگیمثبتوروان‌نژندیباآن‌همبستگیمنفیدارد.سایرمطالعاتنیزاینموضوعرامحققساخته‌اند. بررسیمجموعه‌این‌گونهتحقیقات،برروابطزمینه‌ایژنتیکیوصفاتشخصیتیدرنشاطتأکیدمی‌کنند (ایزاوا،٢٠٠۴:٢). عواملشناختینیزنقشمؤثریدرایجادنشاطایفامی‌نمایند. اینعواملوعواملدیگریکهدربروزنشاطتأثیرگذارهستنددر این فصلموردبحثقرارمی‌گیرد.
۲-۵ نقشمحیطدرایجادنشاط اجتماعی
تجاربارتباطیواجتماعیدراوایلدورهکودکینیزممکناستدرشادکامساختنیاعدمنشاطشخصیتافراددردوره‌هایبعدیرشداثربگذارد. درپژوهشی،مالتاستاوهمکاران (١٩٨۶)دریافتندکهمادرانبهنوزادانخودآموزشمی‌دهندکهچگونهاحساساتشانرابهشیوهاجتماعیمطلوبیبیانکنند. اینابرازاحساساتدرتجربههیجاناتمثبتتأثیرمی‌گذارد. کیفیتروابطعاطفیخانوادهدردورانکودکیودوره‌هایپس‌ازآندربروزقابلیت‌هایمربوطبههیجاناتمثبتونشاطبسیارمؤثراست (تامپسون،١٩٩٩،بهنقلازآرجیل،٢٠٠١)
نظریهامید^[۶]
یکیاززمینه‌هایاصلیومهمدربه وجودآمدناحساسنشاطوشادی،وجودامیدنسبتبهخود،زندگیوآیندهاست. احساساضطرابیانگرانیباعدمامیدبهآیندهرابطهمستقیمدارد. امیدبهآیندهدستیافتنبههدفیاانتظاردستیابیبههدفاست،به‌گونه‌ایکهشو “تئوریامیدراتئوریانگیزشنامیدهاست (کمپل،١٩٨١).
ازنظر اشنایدر امید فرایندی است که طی آن افراد ابتدا اهداف خود را تعیین می‌کنند، سپس راهکارهایی برای رسیدن به آن اهداف خلق می‌کنند و بعدازآن انگیزه لازم برای به اجرا درآوردن این راهکارها را ایجاد کرده و در طول مسیر حفظ می‌کنند. اشنایدر و همکاران (۱۹۹۱) یک نظریه ترکیبی مبتنی بر هدف را مطرح کردند که بسط یافته مدل تک‌بعدی سنتی بود و برای اولین بار زمینه‌ای را برای امکان سنجش معتبر و قابل‌اعتماد امید در افراد گشود. نظریه امید اشنایدر بر سه مؤلفه مرکزی بنیان گذاشته‌شده است: اهداف، گذرگاه‌ها و عامل
اهداف: اشنایدر (۲۰۰۰) با توجه به مصاحبه های متعددی که با افراد داشت معتقد است مردم در این ادعا که هر کاری که انجام می­ دهند سعی دارند در آن هدفی را دنبال کنند یک‌کلام بودند. اهداف نقاط پایان و یا زنجیره عمل ذهنی را ایجاد می‌کنند، آن‌ها مرجع تئوری امید هستند (اشنایدر، ۱۹۹۴، اشنایدر و چیونز^[۷] و سیمپسون^[۸] ۱۹۹۷)
- اهداف اساس نظریه امید هستند که می­توانند کوتاه‌مدت یا بلندمدت باشند و ازنظر اهمیت طبقه ­بندی شوند، اهداف بایستی برای تسخیر ذهن هشیار ما به حد کافی ارزشمند باشند و نیز اهداف امیدوار نه نوعی عدم حتمیت به همراه خوددارند. یک سر این زنجیره-اطمینان قطعی- اهدافی با احتمال نائل شدن ۱۰۰% است، آن‌ها نیاز به امید ندارند. در سر دیگر این زنجیره، اهداف غیرقابل‌دفاع (که احتمال نائل شدن به آن‌ها ۰% است) وجود دارند که بیش از این‌که مفید باشند غیرمولد هستند. درواقع تحقیقات این بحث را تأیید می­ کند که به نظر مردم امید، یک کامیابی است که درم واقعی که احتمال رسیدن به هدف در حد متوسط است وجود دارد (آوریل و همکاران^[۹]، ۱۹۹۰ به نقل از اشنایدر،‌۲۰۰۰).
در نظریه امید، اهداف منبع اصلی هیجان هستند، هیجان مثبت ناشی از دستیابی به هدف یا تصور نزدیک شدن به آن است، درحالی‌که هیجان منفی ناشی از شکست در دستیابی به هدف یا تصور دور شدن از آن است (اشنایدر، ۲۰۰۲). با توجه به پیوند بین دستیابی به هدف و عاطفی مثبت، ممکن است به نظر برسد که بهترین راهکار، تعیین اهداف آسان و کاملاً قابل‌دستیابی است؛ اما افراد دارای امید بالا معمولاً به دنبال اهدافی هستند که دارای میزانی متوسط از دشواری باشند (اشنایدر، ۱۹۹۴).
- تفکرات گذرگاه؛ توانایی­های درک شده شخص هستند که راه‌های عملی را برای اهداف خواسته‌شده به وجود می­آورند. تفکر گذرگاه اغلب قابل‌مشاهده در گفتار درونی از قبیل «من راهی برای انجام این کار پیدا خواهم کرد» است اگرچه تفکر گذرگاه خواستار تنها یک گذرگاه قابل‌استفاده به هدف خواسته‌شده است، اما افراد دارای سطوح امید بالاتر اغلب قادر به تصور چندین گذرگاه هستند و از تفکر واگرا استفاده می‌کنند این راه‌های متناوب هنگامی‌که فرد مجبور به مقابله با مانع یا مشکل دررسیدن موفقیت­آمیز به اهداف می‌شود، تعیین‌کننده هستند. تفکر گذرگاه توانایی ادراک‌شده فرد برای شناسایی و ایجاد مسیرهایی به سمت هدف است (اشنایدر، ۱۹۹۴) ازآنجاکه برخی از طرح­ها و نقشه­ها ممکن است با شکست مواجه شوند، افراد دارای امید بالا، به‌منظور مقابله با موانع احتمالی، چندین گذرگاه را در نظر می‌گیرند (اشنایدر، ۱۹۹۱، ۱۹۹۶، ایرولیگ و همکاران، ۱۹۹۸). لازم به ذکر است که آثار سودمند امید، ناشی از توانایی واقعی در ایجاد گذرگاه­ها نیست بلکه ناشی از این ادراک است که چنین گذرگاه­هایی در صورت لزوم می­توانند تولید شوند اشنایدر و همکاران، (۱۹۹۱) نشان داده‌شده‌اند که رفتار هدفمند از آن طریق بر افکار فعلی و بلندمدت مربوط به‌سوی هدف‌ها و نقش کارگزاری فردی در نیل به این هدف‌ها؛ و میزان ارزش‌گذاری به هدف‌ها جاری تأثیر می­ گذارد.
- تفکرات عامل؛ به‌عنوان افکاری تعریف می‌شود که بدان وسیله افراد با توجه به توانایی­شان گذرگاه‌هایی انتخاب کنند و به تلاش خود ادامه دهند. مؤلفه انگیزشی نظریه امید است که به شخص اطمینان می­دهد قادر به شروع و تحمل تلاش­ های ضروری برای دنبال کردن گذرگاه خاص است یا نه. عامل مستقیماً شناخت­های افراد را در مورد توانایی آن‌ها برای شروع و تحمل رفتارهای هدف­گرا منعکس می­ کند و با گفتارهای درونی مانند «من می­توانم این کار را انجام دهم «و «من قصد ندارم متوقف شوم«مشخص می‌شود (اشنایدر لاپوینته^[۱۰]، کروسون^[۱۱] و ارلی^[۱۲]، ۱۹۹۸). البته باید توجه داشت اهداف افراد بدون عزم حرکت به سمت آن و حفظ تلاش لازم برای نیل به آن قابل‌دسترسی نخواهد بود.
در نظریه امید، رسیدن موفقیت‌آمیز به هدف، هیجانات مثبت را فرامی‌خواند و شکست در دستیابی هدف باعث هیجانات منفی می‌شود. این هیجانات، به‌نوبه خود گذرگاه‌های فرد و مؤلفه عامل را درباره تعقیب هدف آینده تغییر می­ دهند، هیجانات مثبت که از هدف موفق نتیجه می‌شود فرد را به کوشش و انتخاب اهداف آینده­ی چالش‌انگیز تری سوق می­دهد، در مقابل هیجانات منفی مطابق با شکست در دستیابی به اهداف خاص ممکن است باعث بی­میلی فرد برای تلاش کردن و پیشرفت آینده شود. بنابراین توانایی فرد برای تعریف کردن هیجانات منفی که از شکست­ها و مصیبت­های شخصی ناشی می‌شود مستقیماً تفکر گذرگاه و تفکر عامل اهداف آینده را تحت تأثیر قرار می­دهد.
چندین مطالعه در طول دهه گذشته اهمیت امید را در جمعیت بزرگ‌سالان نشان داده، پژوهش‌ها نشان داده که افراد دارای امید بالاتر از تفکرات مثبت، عزت‌نفس و اعتمادبه‌نفس بیشتری نسبت به کسانی که امید کمتری دارند، برخورد دارند. افراد با سطح امید بالا احساسات را باانرژی بیشتری گزارش می‌کنند خودشان را به شکل مثبت­تری معرفی می‌کنند (کوری و همکاران، ۱۹۹۷). افراد دارای سطح امید بالا اصولاً از مزایای سلامتی قابل‌اطمینان بهره‌مند هستند. برای مثال هارنی (۱۹۹۰) گزارش داده است افرادی که امید بالایی دارند علاقه بیشتری به شرکت در تمرینات جسمانی دارند. امید همچنین در افرادی که در حال بهبود یافتن از صدمه­ها و بیماری­های مختلف هستند مؤثر شناخته‌شده است. همچنین پژوهش‌ها تحمل درد را با امید مرتبط می­دادند یعنی افراد با امید بالا دو برابر بیش از همتاهای کم امید خود درد را تحمل کرده ­اند (اشنایدر و براون، ۱۹۹۸) امید با پیشرفت تحصیلی نیز ارتباط دارد و چندین مطالعه این امر را نشان داده است. دانشجویان دانشگاه که امید بالایی دارند درمجموع نمرات بالاتری نسبت به سایر دانشجویان کسب کرده ­اند (چانگ^[۱۳]، ۱۹۹۸؛ کوری^[۱۴]، مافیر^[۱۵]، سون داگ^[۱۶] و ساندستدت^[۱۷]، ۱۹۹۹). یک مطالعه دیگر گزارش می­دهد که سطوح بالای امید در دانشجویان دانشگاه پیش‌بینی کننده معدل کل بالاتر، شانس بالاتری برای فارغ‌التحصیلی و احتمال کمتر برای مشروط شدن بوده است (اشنایدر، شوری، جیونز و ویلکلاند^[۱۸]، ۲۰۰۲) همسان با این یافته­ ها اشنایدر (۲۰۰۰) نشان داد که دانشجویان بعد از دوره لیسانس که امتیاز بالاتر در مقیاس امید گرفتند مهارت سازگاری بهتری دارند و راهبردهای بهتری را برای دوره­ های تحصیلات انتخاب می‌کنند در طول عملکرد افراد هم در کلاس‌های مدرسه هم دانشگاه امید پیش‌بینی کننده مهمی از پیشرفت ورزشی دانشجویان بود، امید بالا با عملکرد برتر ورزشکاران مرتبط بوده است (کوری و دیگران ۱۹۹۷). مطالعه دیگر توسط (براون، کوری، هاگستروم و ساندستدت، ۱۹۹۹) نشان داد که دختران با امید بالا در اردوی ورزشی تابستانی بیشتر مایل به داشتن اهداف خاص مرتبط با پیشرفت ورزشی بودند. مطالعه مشابهی گزارش کرد که دختران با سطح امیدواری بالاتر درباره تسلیم شدن افکار کمتری دارند. مطالعات این حد مهم به پژوهشگران دلیلی برای این باور ایجاد کرده‌اند که سازه­ی امید موضوعی ارزشمند وابسته به زمان است که باید برای درک بهتر آن تلاش کرد (وال، ۲۰۰۶).
متأسفانه واقعیت این است که افراد بسیاری وجود دارند که ممکن است به دو دلیل توانایی فکر کردن از روی امیدواری درباره آینده را از دست بدهند: اول اینکه آن‌ها از زمان تولد هرگز محبت، مراقبت و توجهی که به آن‌ها اجازه­ی ایجاد تفکر امیدوارانه را بدهد دریافت نکرده ­اند. دوم اینکه ممکن است که در آغاز یاد می‌گیرند که امیدوارانه فکر کنند، اما امیدشان به‌وسیله وقایع پراسترس زندگی در طول دوران رشد تخریب می‌شود بااین‌وجود روانشناسی مثبت‌گرا معتقد است امید را می‌توان ایجاد و ارتقا داد.
نظریهلذت‌گرایی^[۱۹]
بر اساسایننظریهنشاطوخوشبختیفقطیکاحساساست.زندگیشاد،لذتانسانراافزایشدادهوغمانسانراکممی‌کند.
طیف‌نگاری نظریه‌های لذت‌گرا
لذت­گرایی از دوره‏ یونان باستان تا به امروز به‌صورت­های گوناگونی تقریر شده است:
لذت‌گرایی شخصی
یکی از ساده­ترین و سطحی‌ترین انواع لذت‌گرایی نظریه­ای است که معتقد است هر چیزی که دارای لذت حسی باشد ذاتاً خوب است؛ و ارزش هر چیز دیگری تنها باهمین معیار سنجیده می‌شود. اصول مکتب لذت‌گرایی شخصی را می‌توان به‌طور خلاصه چنین بر‌شمرد (مصباح یزدی، ۱۳۸۴):
هر لذتی ذاتاً خوب است و هر ألمی ذاتاً بد.
ارزش ذاتی هر فعلی بر اساس میزان لذت یا المی حسی که در آن وجود دارد مشخص می‌شود.

دانش و ارزش
علم و ایمان
ایدئولوژی شیطانی
تفرج صنع
قبض و بسط تئوریک شریعت
اوصاف پارسایان
قصه ارباب معرفت
حکمت و معیشت(دو جلد)
فربه‌تر از ایدئولوژی
حدیث بندگی و دل‌بردگی
مدارا و مدیریت
سیاست - نامه
آیین شهریاری و دین‌داری(سیاست‌نامه۲)
اخلاق خدایان
ادب قدرت ادب عدالت
از شریعتی
اندر باب اجتهاد(درباره‌ی کارآمدی فقه اسلامی در دنیای امروز) ـ به همراه حسین‌علی منتظری و مجتهد شبستری
بسط تجربه‌ی نبوی
درس‌هایی در فلسفه علم‌الاجتماع
رازدانی و روشنفکری و دین‌داری
رسول آفتاب(قرائت گزیده‌ی غزلیات شمس توسط عبدالکریم سروش)
سروش قونیه(قرائت لب لباب مثنوی توسط عبدالکریم سروش)
سنّت و سکولاریسم(به همراه مجتهد شبستری، مصطفی ملکیان، محسن کدیور)
صراط‌های مستقیم
قمار عاشقانه
ما در کدامین جهان زندگی می‌کنیم؟
ترجمه‌ها:
فلسفه علوم اجتماعی(نوشته ادوین آرثربرت)
مبادی مابعدالطبیعی علوم اجتماعی
علم‌شناسی فلسفی
تبیین در علوم اجتماعی(نوشته دانیل لیتل)
تصحیح:
مثنوی معنوی
قابل‌ دسترس در آدرس اینترنتی:(عبدالکریم_سروشhttp://fa.wikipedia.org/wiki/).
توضیح:
با بررسی‌های صورت گرفته در خصوص زندگینامه عبدالکریم سروش هیچ متنی، دقیق‌تر ازآنچه در بالا گذشت، در خصوص ایشان یافت نشد. لازم به توضیح است در پایگاه اینترنتی رسمیِ عبدالکریم سروش به نشانی:(www.drsoroush.com) نیز زندگینامه‌ای از ایشان درج نگردیده است و در لینک مربوط به زندگینامه ایشان در سایت مذکور به خوانندگان توصیه‌شده تا اطلاع ثانوی برای کسب اطلاع از زندگینامه ایشان به نشانی اینترنتی(عبدالکریم_سروشhttp://fa.wikipedia.org/wiki/) مراجعه کنند و مادامی‌که زندگینامه‌ی جدیدی از ایشان در این پایگاه درج نگردیده همان مطلب مورد تأیید است. لذا در اینجا نیز به توصیه‌ی خود ایشان عیناً از همان سرگذشت ذکرشده در سایت اینترنتی ویکی‌پدیا استفاده گردیده.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۲-۱-۴)دین:
۱-۲-۱-۴)مفهوم دین، مؤمن و مسلمانی:
سروش معتقد است تعریف دین، پاره‌ای جوانب تیره و مناقشه‌انگیز دارد که خوب است وارد آن‌ها نشویم. امّا صرف‌نظر از این جوانب تیره، همه‌ی ما معتقدیم که مسلمانی درهرحال متوقف بر ایمان و عمل است. در میان این دو رکن، اگر«عمل» از جانب کسانی مورد مناقشه قرارگرفته، هیچ‌کس در رکن اوّل تردید نکرده است، یعنی هیچ‌کس نگفته است شخصی که ایمان و اعتقاد ندارد، «مسلم و مؤمن» دانسته می‌شود. امّا بوده‌اند کسانی که گفته‌اند شخصی که ایمان و اعتقاد دارد، «مسلمان و مؤمن» است، ولو آنکه به آداب شرعی عمل نکند و گناهکار و متخلف باشد؛ یعنی همواره، «عمل» نسبت به«ایمان» و«اعتقاد» منزلتی فرعی و ثانوی داشته است(مگر نزد پاره‌ای از مسلمانان مثل خوارج که مرتکب کبیره را کافر می‌شمردند، امّا رأیشان طرفداران و پیروان بسیار نیافت)(سروش،الف۱۳۷۹،۱۰).
سروش در ادامه دین‌داری را به انواعی تقسیم می‌کند: «ما سه نوع دین‌داری داریم که عبارت‌اند از: دین‌داری معیشت اندیش، دین‌داری معرفت اندیش و دین‌داری تجربت اندیش»(سروش،الف۱۰:۱۳۷۹).
۲-۲-۱-۴)ابعاد دین:
از نظرگاه سروش دین سه بخش دارد:
فقه:
این بخش کاری حداقلی می‌کند و برای حداکثر آن باید برنامه‌ریزی کرد. البته رعایت آن حداقل، ضروری مذاهب است. فقه اگر برفرض، حداکثری باشد بازهم غنای حکمی دارد نه غنای برنامه‌ای. دادن راه‌حل و برنامه‌ریزی از علم برمی‌آید نه از فقه. حل مشکلات اجتماعی هیچ‌کدام به عهده و در توان فقه نیست. فقیه موضوع آفرین نیست بلکه پس از تولد موضوعات حکمشان را می‌دهد و فقه فقط به حقوق و تکالیف می‌پردازد. برای اداره دنیا به روش و قانون علمی نیاز داریم و فقه واجد هیچ‌کدام نیست(سروش،د۱۳۷۹،۱۴۷-۱۴۵).
اخلاق دین:
بخش بسیار مهم‌تر دین است و کاملاً اخروی است. برخلاف نظر فایده گرایان که همه‌ی اخلاقیات را به نفع بیشتر برای جمع بیشتر برمی‌گردانند در نگاه دینی اخلاقیات برای سعادتمندی اخروی است. برفرض محال که اخلاقیات این‌همه ناظر به گردش امور معیشت دنیوی باشند، بااخلاق تنها نمی‌توان جامعه را اداره کرد. قانون و علم هم برای این مقصود لازم‌اند. امّا علم امری است فرآورده‌ی تجربه‌ی بشری نه دین؛ و امّا قانون(فقه) دینی هم حداقلی است(سروش،د۱۳۷۹،۱۴۷-۱۴۵).
اعتقادات دینی:
مهم‌ترین نقش آن‌ها پشتوانه بودن برای اخلاق و عمل مؤمنان است که اوّلی ناظر به آخرت است و دومی هم وقتی‌که دنیوی است حداقلی است(سروش،د۱۳۷۹،۱۴۷-۱۴۵).
۳-۲-۱-۴)توقع از دین:
به نظر سروش نمی‌توان از دین به‌عنوان منبعی لایزال، انتظار همه‌چیز داشت. از دیدگاه او، انتظاری که ما از دین‌داریم این است که راه انجام دادن اموری را به ما نشان بدهد که امتحان کردن آن امور خطر بسیار دارد. دین داور است نه منبع، همه‌چیز را نمی‌توان از دین طلب کرد دین متکفّل تمام امور بشری نیست(سروش،الف۱۳۷۶،۷۶-۵۴).
۴-۲-۱-۴)دین اقلی:

شاید بتوان ادعا نمود که ترتیب پرداخت نفقه امری عقلی است و عقل عرفی نحوه و اولویت پرداخت نفقه را مشخص میکند. به طور مثال چنانچه دارایی شوهر محدود باشد و صرفاً یکی از نیازهای زوجه قابل تأمین باشد، خوراک و پوشاک وی بر مسکن و لوازم بهداشتی و آرایشی اولویت دارد. در خصوص اولویت پرداخت نفقه ضروری اقارب نسبت به نفقه کم­تر ضروری زوجه نیز عقل عرفی چنین حکمی دارد. با این حال در دلایل شرعی و اقوال فقها قول موافقی بر این مدعا ملاحظه نمی­گردد.
بند دوم: ممتاز بودن
طلب زن از شوهر خویش بابت نفقه، بر دیگر طلب­ها مقدم است. این حکم هم ریشه فقهی دارد^[۲۸۷] و هم در قوانین موضوعه بدان تصریح شده است. ماده ۱۲۰۶ ق.م. در این خصوص مقرر می­دارد: «زوجه در هر حال می ­تواند برای نفقه زمان گذشته خود اقامه دعوا نماید و طلب او از بابت نفقه مزبور طلب ممتاز بوده و در صورت افلاس و ورشکستگی شوهر، زن مقدم بر غرما خواهد بود ولی اقارب فقط نسبت به آتیه می­توانند مطالبه نفقه نمایند». ماده ۵۸ ق.ا.ت. (مصوب ۱۳۱۸) و ماده ۲۲۶ ق.ا.ح. (مصوب ۱۳۱۹) نیز در همین راستا، نفقه زوجه را در ردیف چهارم طلبکاران قرار دادند.^[۲۸۸] در ماده ۱۴۸ ق.ا.ا.م. نیز در زمان صدور اجراییه­های همزمان، نفقه زن در ردیف سوم جای گرفت. ق.ح.ا.خ. مصوب ۱۳۵۳ نیز در حکمی کلی و بدون ردیف و دسته، مقرر نمود «پرداخت نفقه قانونی زوجه و اولاد بر سایر دیون مقدم است». این حکم با وجود تصویب ق.ح.خ. سال ۱۳۹۱ همچنان معتبر است چرا که ماده ۵۸ قانون اخیر که در مقام بیان قوانین منسوخ است، نامی از قانون حمایت از خانواده نبرده است.^[۲۸۹]

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

گفتار سوم: ضابطه تعیین نفقه
در گفتارهای پیشین موضوع نفقه مشخص شد ولی هر کالایی انواع مختلف دارد. هم لباس مرغوب و گرانقیمت و هم لباس ارزان قیمت، تأمین کننده نیاز شخص به پوشش است. خانه کوچک اجاره شده در قسمت فقیر نشین شهر سر پناه است و خانه مجلل در منطقه مرفه نشین نیز سر پناه و محل سکونت می­باشد؛ ولی تفاوت این دو در هزینه و مزایا بسیار است. با این وصف، زن در استیفای حق خود، کدامیک را می ­تواند مطالبه کند؟ در میان فقها و حقوقدانان عمدتاً دو معیار مطرح شده است. برخی، وضعیت مالی مرد را ضابطه تعیین نفقه میدانند و برخی وضعیت مالی زن را به عنوان ضابطه تعیین نفقه میشناسند.
بند اول: وضعیت مالی مرد به مثابه ضابطه تعیین نفقه
برخی از فقهای امامیه به استناد آیه شریفه «اَسکِنوهُنَّ من حَیث سَکَنتم مِن وُجدِکم» (آنان (زنان مطلقه) را در هر جا که خودتان سکونت دارید و در توانایی شماست سکونت دهید: طلاق، ۶) و آیه «لیُنفِقْ ذُو سَعَهٍ مِن سَعَتِه وَ مَن قُدِر عَلَیهِ رِزقُه فَلیُنفِق مِما آتَاه اللّه لاَ یُکَلّف اللّه نَفساً إِلا ما آتَاها» (آنان که امکانات وسیعى دارند، باید از امکانات وسیع خود انفاق کنند و آنها که تنگدستند، از آنچه که خدا به آنها داده انفاق نمایند؛ خداوند هیچ کس را جز به مقدار توانایى که به او داده تکلیف نمى‌کند: طلاق، ۷)، بر این نظر هستند که معیار پرداخت نفقه، وضعیت معیشتی مرد است.^[۲۹۰]
در میان عامه نیز غالب فقهای مالکی، حنبلی و شافعی، وضعیت مرد را معیار تعیین نفقه می­دانند^[۲۹۱] و مستند ایشان به جز آیه ۷ سوره مبارکه طلاق، حدیث نبوی است که میفرماید «زنانتان را از آنچه میخورید، طعام دهید و از آنچه میپوشید، بپوشانید»^[۲۹۲]
برخی نویسندگان نیز در توجیه این معیار گفته­اند ملاک قرار دادن وضعیت زن، مشکلات عملی بسیاری به وجود می ­آورد زیرا در مواردی که مرد نادارایی با زن ثروتمندی وصلت می­ کند، تکلیف مرد به تأمین نفقه زن بر طبق شأن او موجب عسر و حرج مرد می­ شود و به نوعی تکلیف به مالا یطاق است. در برابر میتواند اسباب سوء استفاده و هوسبازی مردان متمول را فراهم نماید. چرا که ایشان می­توانند دختری فقیر را به وصلت خویش در آورده و با پرداخت نفقه­ای ناچیز، ایشان را رها نمایند.^[۲۹۳]
به نظر می­رسد توجیهات فوق، دلیل و یا مؤید محکمی برای ضابطه مورد بحث نیست. مردی که با دختری مرفه­تر از خود ازدواج کند، به نحوی علیه خود اقدام کرده است ولذا باید به نتایج عمل خود پایبند باشد. چنانچه شوهر به دلیل اختلاف طبقاتی با خانواده همسرش به عسر و حرج بیافتد نتیجه اقدامی است که هنگام ازدواج نموده و قاعده عقلی و فقهی این است که هر کس بر نفس خود اقدام کند باید به نتایج آن پایبند باشد؛ «من اقدم علی نفسه فعلیه».
از سوی دیگر، ضابطه فوق زمینه سوء استفاده مردان متمول را فراهم نمی­کند. زن ابزارهای مالی قوی­تر از نفقه همچون مهر و سهم الارث در دست دارد که می ­تواند جلوی سوء استفاده چنین مردانی را بگیرد. در جامعه ایرانی، کدام مرد ثروتمندی با انگیزه نفقه ناچیز مبادرت به ازدواج با دختران نادارا می­نماید؟ در حالی که باید بر میزان مهر توافق نمایند و زن از اموال او ارث خواهد برد؟
بند دوم: وضعیت مالی زن به مثابه ضابطه تعیین نفقه
مشهور فقهای امامیه و غالب فقیهان مالکی، وضعیت مالی زن را ملاک تعیین نفقه می­دانند.^[۲۹۴] قانون مدنی نیز به پیروی از نظر مشهور، همین نظر را برگزیده است (ماده ۱۱۰۷ ق.م). بیش­تر حقوقدانان هم بر همین مسیر گام برداشته­اند.^[۲۹۵]
فقیهان موافق این ضابطه در رد استناد به آیه ۷ سوره طلاق بیان می­دارند: «پس شاید آیۀ کریمۀ لِیُنْفِقْ ذُو سَعَهٍ مِنْ سَعَتِهِ وَ مَنْ قُدِرَ عَلَیْهِ رِزْقُهُ فَلْیُنْفِقْ مِمّا آتاهُ اللّهُ» (دلیل اعتبار حال زوج) باشد. و دلالت آن نیز ممنوع است، زیرا که مرجع ضمیر مطلقات و حاملات و مرضعات اولاد مطلّق، است. و حمل آن بر مطلق زوجه احتمال مرجوحى است. و حمل آن بر «مطلق انفاق واجب النفقه» نیز تمام نیست، به جهت عدم وجوب نفقه بر مطلق معسر، پس «امر» بر حقیقت خود باقى نیست. و مع هذا منافاتى ندارد با ملاحظۀ حال زوجه، یعنى کسى که مى‌تواند که به موافق حال زوجه انفاق کند پس انفاق کند به قدرى که خدا به او داده است، و اما صاحب وسعت پس انفاق بکند از وسعت به قدر خود حال زوجه. و اشاره دارد به آن، آیۀ بعد که «لا یُکَلِّفُ اللّهُ نَفْساً إِلّا ما آتاها». آیه منافات ندارد با این که هر قدر که عاجز باشد از آن، در ذمّۀ او باقى ماند، تا وقتى که وسعت بهم رساند قضا کند. چنانکه اشاره دارد به آن، آیۀ بعد که فرموده «سَیَجْعَلُ اللّهُ بَعْدَ عُسْرٍ یُسْراً». با وجود این که وجوب آن بر تقدیر عسر هم ثابت نیست.»
با پذیرش این نظریه و ضابطه، این پرسش رخ می­نماید که منظور از وضعیت زن، وضعیت او در چه زمانی است؟ آیا منظور، وضعیت مالی پیش از ازدواج اوست یا پس از ازدواج؟ آیا وضعیت مالی شخص زوجه یا وضعیت خانواده پدری او؟
ظاهراً هنگامی که وضع زوجه را معیار قرار می­دهیم، منظور وضعیت وی در خانه پدری بوده است و نحوه تأمین نفقه او پیش از ازدواج. وگرنه چنانچه وضعیت پس از ازدواج او را در نظر بگیریم^[۲۹۶] مستلزم دور است. به این ترتیب که نفقه زوجه باید مطابق وضع شخصی اش تعیین شود و وضع شخصی او مطابق نفقه دریافتی از شوهرش. محقق قمی در همین زمینه میفرماید: «و ظاهر این است که معتبر در این، عادت امثال او است در وقتى که در خانۀ پدر بوده، نه به ملاحظۀ آن که رفعت شأن بهم رسانید وقتى که به خانه شوهر آمد».^[۲۹۷]
مبحث دوم: آثار نفقه
پس از ازدواج و با تعهد مرد به پرداخت نفقه، آثار حقوقی نفقه پدیدار می­ شود. مهم ترین اثر تعهد، التزام متعهد است. پیش از این در خصوص حدود موضوعی این تعهد و التزام سخن به میان آمد. در این مبحث اولاً به حدود زمانی التزام شوهر به پرداخت نفقه میپردازیم و سپس ضمانت اجرا یا ضمانت اجراهای نفقه را بررسی خواهیم نمود.
گفتار اول: ایجاد حق برای زوجه
برخی نویسندگان اظهار داشته اند که «زوجه مالک نفقه است، بنابراین چنانچه مثلا شوهر یک جا نفقه یک هفته را به زن تسلیم نماید، و زن با تأمین هزینه‌هاى روزانه از طریق دیگر و یا قناعت و صرفه‌جوئى مبلغى را پس‌انداز کند، شوهر نمى‌تواند مبلغ مزبور را استرداد نماید.»^[۲۹۸] البته منظور ایشان رابطه زوجه با نفقه مصرف شدنی همچون خوراک و دارو است و در غیر این موارد، همچون مسکن، اثاث منزل زن مالک نفقه نمی­گردد.^[۲۹۹] در مورد کالاهای بادوام، آیا زن مالک منافع می­ شود یا صرفاً حق انتفاع از نفقه دارد؟
به نظر می­رسد در کالاهای با دوام، مقصود انتفاع بردن است؛ لذا فقها تصریح نموده ­اند که مسکن و لباس زوجه می ­تواند عاریه­ای باشد.^[۳۰۰] روشن است که در صورت عاریه مسکن یا لباس توسط زوج، امکان تملیک منفعت آن منزل به زوجه وجود ندارد.
در خصوص حق زوجه نسبت به لباسی که از طرف شوهر در اختیار او قرار میگیرد اختلاف است. عده‌اى از فقهاء بر آنند که با دادن لباس به زوجه به عنوان نفقه، آن لباس ملک زوجه میشود.^[۳۰۱] در برابر، بسیاری از فقها معتقدند که آن لباس براى انتفاع و بهره‌بردارى به زوجه داده شده و زوج قصد هبه آنها را نداشته است. از سویی اصل عدم هم مؤید این نظر می­باشد.^[۳۰۲] علاوه بر این، منظور از دادن اینگونه اموال به زوجه بهره بردارى و رفع احتیاج او از آنها است و با اجازه انتفاع، آن منظور حاصل میگردد. بنظر میرسد که ظاهر در دادن البسه و امثال آن به زوجه به عنوان نفقه تملیک لباس به او است، مگر آن­که از قرائن و عرف محل مسلم گردد که دادن لباس از طرف شوهر تملیک به زن نبوده است. بنابراین زن می ­تواند مادام که زوجیت باقى است از آن برخوردار گردد و هرگاه عقد بجهتى از جهات مانند طلاق بائن یا فسخ یا فوت شوهر منحل شود آن اموال به شوهر یا ورثۀ او مسترد گردد.^[۳۰۳]
گفتار دوم: حدود زمانی نفقه
در خصوص حدود زمانی نفقه، تردیدهایی زیادی مطرح شده است. هم از جهت آغاز تعهد مرد به پرداخت نفقه و هم از لحاظ پایان تعهد وی. در آغاز تعهد، تردید وجود دارد که موجب و سبب نفقه، عقد نکاح است یا تمکین زوجه و در پایان تعهد نیز نظراتی در خصوص نفقه مطلقه و زنی که شوهرش فوت شده، مطرح نموده ­اند.
بند اول: آغاز تعهد مرد به پرداخت نفقه
برای وجوب پرداخت نفقه، باید عقد نکاح دائم منعقد شود و زوجه نیز کاملاً تمکین نماید. بنابراین چنانچه زن در یک زمان خاص یا یک مکان خاصى از استمتاع زوج ممانعت نماید، شرط لازم و تمکین کامل حاصل نشده و لذا نفقه نیز واجب نمى‌گردد.^[۳۰۴] البته روشن است که منظور از هر مکان و هر زمان، زمان و مکان متعارف و مشروع می­باشد. ولی زن نمی­تواند زمان و مکان کامیابی را محدود نماید.^[۳۰۵]
با این حال آیا وجوب نفقه، مبتنی و متوقف بر تمکین است یا بر عقد نکاح؟ به دیگر بیان، آغاز تعهد مرد به پرداخت نفقه از زمان انعقاد عقد دائم است یا از زمان تمکین؟ بر گزیدن هر یک از دو قول، ثمرات عملی زیادی دارد. چنانچه عقد را موجب نفقه بدانیم، بار اثبات نشوز بر دوش شوهر است و در حالت عکس، عدم نشوز باید توسط زوجه اثبات شود. مشهور فقهای امامیه، تمکین را به عنوان سبب اصلی پرداخت نفقه معتبر می­دانند.^[۳۰۶] برخی از فقها بر این نظر ادعاى اجماع و یا عدم خلاف نموده ­اند^[۳۰۷] ولى با توجه به منابع در دسترس از فقهای متقدم و متأخر، مسأله اجماعى نیست چرا که بسیارى از متقدمین مانند مرحوم شیخ مفید و مرحوم سید مرتضى این مسأله را عنوان نکرده‌اند.^[۳۰۸]
قانون مدنی در خصوص این مسأله بیان روشنی ندارد اما برخی حقوقدانان بر اساس ماده ۱۱۰۲ ق.م. بر این باورند که قانونگذار، تمکین را شرط استحقاق زن نمی­داند و نشوز را مانع آن می­شمارد. زیرا به موجب این ماده «همین که نکاح به طور صحت واقع شد، روابط زوجیت بین طرفین موجود و حقوق و تکالیف زوجین در مقابل همدیگر بر قرار می­ شود». یکی از این تکالیف، الزام شوهر به دادن نفقه است مگر اینکه مطابق ماده ۱۱۰۸، نشوز زن مانع گردد و این الزام را ازبین ببرد.^[۳۰۹] از همین رو، ایشان بر این باورند که به محض انعقاد نکاح می­توان برای نفقه آینده زوجه ضمانت نمود.^[۳۱۰]
علامه حلی ره نیز در استدلالی مشابه بیان میدارد چنانچه سبب اصلی نفقه تمکین باشد، ضمانت نمودن آن مصداق «ضمان ما لم یجب» خواهد بود.^[۳۱۱] با این وصف بطلان یا صحت ضمان نفقه آینده، فرع بر شناخت سبب اصلی نفقه است. لذا نمی­ توان قول به صحت ضمان از نفقه آینده را دلیل سببیت نکاح در نفقه دانست. لذا غالب فقها ضمانت از نفقه آینده زوجه را صحیح نمی­دانند.^[۳۱۲]
به نظر می­رسد، اطلاق ادله وجوب نفقه، مؤید نظیر اخیر باشد؛ روایاتی که در باب وجوب نفقه ذکر شده، حکم وجوب را مقید به تمکین ننموده است. ولی ایراداتی نیز به نظریه اخیر وارد نموده ­اند. اولاً نشوز امری عدمی است و امر عدمی نمی­تواند مانع باشد. استعمال واژه «مانع» برای امر عدمی مسامحی است و درست نیست. این امور «به شرط لا» هستند نه «مانع»؛ یعنی عدم آنها شرط وقوع امری است نه اینکه وجود آنها مانع وقوع امری باشد.
ثانیاً استناد به ماده ۱۱۰۲ ق.م. صحیح نیست چرا که «حقوق و تکالیف» اعم است از حقوق و تکالیف مطلق و حقوق و تکالیف مشروط. ماده مزبور گفته است که به محض انعقاد صحیح نکاح، «حقوق و تکالیف زوجین در مقابل همدیگر بر قرار می­ شود». این حقوق و تکالیف ممکن است مطلق باشد و ممکن است مشروط به شرطی باشد.^[۳۱۳]
به نظر نگارنده، هیچ یک از ایرادات فوق اساسی نیست. در خصوص ایراد اول باید گفت اولاً کبرای استدلال مخدوش است چرا که نشوز صرفاً امر عدمی نیست. مثلا مشهور فقها گفته­اند که ترشرویی زوجه یا بی­ادبی او از مصادیق نشوز است. عبارت شهید اول در بیان مفهوم نشوز چنین است: «و النشوز هو الخروج عن الطاعه. فاذا ظهرت امارته للزوج بتقطیبها فی وجهه و التبرم بحوائجه او تغیر عادتها فی ادبها معه»^[۳۱۴].
ثانیاً مانعیت به معنای منطقی با مانع خارجی متفاوت است. در منطق فقهی، آنچه از تأثیر سبب می­ شود جلوگیری نماید، مانع است؛ اعم از آنکه ماهیت «به شرط لا» باشد یا ماهیت «به شرط شیء». توضیح بیش­تر آنکه، هم امر عدمی و هم امر وجوبی، می ­تواند مانع جریان حکم شود. به طور مثال نماز مسافر شکسته است اما در صورت مسافرت به قصد معصیت، حکم شکسته بودن نماز جاری نمی­ شود. پس قطعاً معصیت، مانع جریان حکم «قصر صلاه» است. این در حالی است که معصیت ممکن است امری عدمی و سلبی باشد مثل اینکه مسافرت به قصد ترک جهاد باشد.
در پاسخ به ایراد دوم نیز باید گفت کبرای ایراد فوق صحیح است ولی در صغرای آن اشتباه فاحشی رخ داده، چرا که اصل بر عدم شرط است. چنانچه شارع حکمی را به نحو مطلق وضع نمود، مکلف نمی­تواند آن را مشروط بداند و مکلف است آن را منجزاً عمل کند.
در مجموع به نظر می­رسد به دلیل اطلاق ادله ناظر بر وجوب نفقه، علیرغم شهرت نظر اول، سببیت نکاح در نفقه ترجیح دارد و آغاز تعهد مرد به پرداخت نفقه از زمان انعقاد عقد نکاح می­باشد.
بند دوم: پایان تعهد مرد به پرداخت نفقه
از آنجا که سبب ایجاد نفقه، زوجیت دائم و تشکیل نهاد خانواده است، طبعاً پایان زوجیت را باید پایان تعهد مرد به پرداخت نکاح دانست.^[۳۱۵] بنابر این، طلاق، فوت یکی از زوجین، فسخ نکاح و ارتداد که موجب زوال نکاح می­ شود، طبعاً مسقط نفقه و تعهد مرد به انفاق نیز خواهد بود. با این وصف استثنائاتی بر قاعده کلی فوق وارد شده است. در ادامه این بند به بررسی این استثنائات خواهیم پرداخت.
الف) عده طلاق رجعی
«نفقه مطلقه رجعیه در زمان عده شوهر است…» (ماده ۱۱۰۹ ق.م.) این حکم مورد اجماع فقها است^[۳۱۶] و در صحیحه محمد بن یعقوب بر وجوب انفاق بر مطلقه رجعیه تصریح شده است.^[۳۱۷] و مبنای استدلالی آن چنین است که مطلقه رجعیه در حکم زوجه است لذا از همه حقوق زوجه برخوردار خواهد بود.
البته چنانچه طلاق در حال نشوز واقع شده باشد، زن از نفقه برخوردار نخواهد بود. (ماده ۱۱۰۹ ق.م.) چرا که با نشوز حق او نسبت به نفقه ساقط شده و پس از طلاق نیز تمکین واقع نشده تا حق او نسبت به نفقه اعاده شود. هر چند می­توان به این استدلال ایراد نمود که منظور از تمکین، به عنوان شرط وجوب نفقه، تمکین بالفعل نیست بلکه همین که زن اعلام آمادگی برای تمکین کند، کفایت می­ کند. برخی از معاصرین به این وضعیت، «تمکین تقدیری» یا «تمکین تعلیقی» می­گویند. یعنی وضعیتی که مرد بداند در صورت مطالبه، زوجه از تمکین امتناع نخواهد کرد.^[۳۱۸]
در پاسخ باید گفت، اولاً بسیاری از فحول فقها تمکین تقدیری را برای وجوب نفقه کافی نمی­دانند. چنانچه شیخ طوسی تصریح مى‌کند که اگر مرد بداند در صورت مطالبه از زن، تمکین خواهد کرد، لیکن مطالبه نکند و قهراً تمکین بالفعل تحقق نیابد، نفقه بر ذمه او واجب نخواهد بود.^[۳۱۹] ثانیاً پیش از این آمد که زوجیت را سبب اصلی وجوب نفقه می­دانیم و تمکین شرط وجوب است. در وضعیت طلاق، زوجیت از بین رفته و حکماً برخی آثار زوجیت بر زوجه مترتب می­ شود لذا در صورت تردید، اصل بر عدم ترتب احکام زوجیت بر مطلقه رجعیه است.
ب) زن آبستن در عده طلاق بائن یا فسخ نکاح
قسمت اخیر ماده ۱۱۰۹ ق.م. در خصوص استحقاق زن نسبت به نفقه مقرر می­دارد: «… اگر عده از جهت فسخ نکاح یا طلاق بائن باشد، زن حق نفقه ندارد، مگر در این صورت حمل از شوهر خود که در این صورت تا زمان وضع حمل نفقه خواهد داشت». این حکم ریشه در آیه شریفه سوره طلاق دارد که صراحتاً میفرماید: «چنانچه (زنان مطلقه شما) حملی دارند، به ایشان نفقه را بپردازید»؛ حکمی خلاف قاعده و مبتنی بر حفظ کرامت انسانی مادر و زن آبستن.
مبنای حکم این است که زن آبستن عموماً امکان فعالیت اقتصادی کم­تری دارد و از سویی باید تا زمان فراغت از حمل، از ازدواج مجدد خودداری کند. از آنجا که عامل و علت اصلی این وضعیت، زوجیت مشروع سابق است، انصاف حکم می­ کند که احکام حمایتی زمان زوجیت تداوم داشته باشد.
البته زنی که شوهرش فوت نموده و آبستن می­باشد، از نفقه برخوردار نمی­ شود. چه، حکم استحقاق زن باردار در موارد فوق، حکمی استثنایی است و به مورد نص باید اکتفا نمود. از دیگر سو، در طلاق و فسخ نکاح، یا اراده شوهر موجب انحلال زوجیت شده است یا عیب شوهر. بنابر این از منظر قواعد اخلاقی، شوهر نباید زوجه را به حال خود رها نماید اما در مورد فوت، زوج اراده­ای در انحلال نکاح نداشته است. همچنین بلافاصله پس از فوت ماترک متوفی به مالکیت وراث در می ­آید؛ پس کسر نفقه زوجه از این اموال، به معنی تصرف در اموال وراث است.
علاوه بر این روایات متعددی نقل شده است که معصومین علیهم السلام به عدم استحقاق زن متوفی، ولو در وضعیت بارداری، تصریح نموده ­اند.^[۳۲۰] هر چند یک حدیث از محمد بن مسلم نقل شده است که از یکی از امامان پنجم و ششم نقل میکند که فرمود: «زنی که شوهرش فوت نموده از مال او به آن زن نفقه می­ دهند» ولی شیخ طوسی این نفقه را حمل بر نفقه مادر بر فرزند می­نماید بدین ترتیب که منظور امام از مال او، مال فرزند آن زن می­باشد.^[۳۲۱] همچنان که احادیث دیگری صراحتاً گفته­اند نفقه مادر از مال حمل پرداخت شود. این ترتیب کاملاً موافق قواعد عمومی حاکم بر بحث نفقه زوجه و نفقه اقارب می­باشد.
گفتار سوم: ضمانت اجرای نفقه
در فصل پیشین، هنگامی که از ضمانت اجرای مهر سخن می­راندیم، تمایل قانونگذار به تخفیف در ضمانت اجرای مهر مشهود بود. اما در خصوص نفقه، قضیه کاملا معکوس است. تأمین نشدن نفقه، در بسیاری از موارد سلامتی و امنیت اقتصادی زن را به خطر می­ اندازد و حمایت قانونگذار از زنان درباره نفقه باید سخت گیرانه و اطمینان بخش باشد. بنابر این قانونگذار، هم در بعد حقوقی و هم در بعد جزایی، سخت گیری بیش­تری نسبت به مستنکف یا عاجز از پرداخت نفقه نموده است.
بند اول: ضمانت اجرای حقوقی

من در مقابل مسائل فرهنگی و اجتماعی کشورم احساس مسئولیت می کنم
در احزاب و گروه های سیاسی فعالیت می کنم
به عنوان یک شهروند در فرایند های سیاسی و اقتصادی موثر هستم
در نهاد های خیریه فعالیت می کنم
در امور انتخاباتی نظیر فعالیت های تبلیغاتی به صورت داوطلبانه شرکت می کنم
به بحث های سیاسی با خانواده ، دوستان و همکاران علاقه مندم
به تأثیر مشارکت سیاسی خود در حل مشکلات عمومی جامعه اعتقاد دارم
در انتخاباتی که در کشور برگزار می گردد شرکت می کنم
مشکالات فرزندپروری : پرورش فرزند با مسائلی و مشکلاتی در جامعه امروز مواجه است که به عنوان یکی از متغیرها مد نظر می باشد . در ذیل این مطلب تعاریف عملیاتی گزارش می شود .
امروزه تربیت فرزند مشکل است
تامین مخارج بچه های امروزه سخت است
بیمار شدن بچه ها دردسر بزرگی است
به بچه رسیدن وقت و حوصله می خواهد که من ندارم
شستشو ی بچه ها دردسر بزرگی است
از اینکه آینده بچه هایم نامعلوم است نگرانم
افزایش تعداد فرزند منوط به افزایش امکانات موجود در جامعه است
وضعیت اقتصادی : وضعیت اقتصادی خانواده ها و دسترسی به امکانات اقتصادی با مشخصه های ذیل قابل بررسی می باشد .
حداقل هفته ای یکبار با خانواده در رستوران غذا می خوریم
روزانه به اندازه کافی از گوشت برای مصرف غذایی خانواده استفاده می کنیم

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

من و اعضای خانواده به اندازه کافی از مواد لبنی استفاده می کنیم
در وقت مقرر هرچه که نیاز داشته باشیم می توانیم خریداری کنیم
اغلب درامد خانواده صرف پرداخت اقساط وامها می شود
همیشه دنبال دریافت وام هستیم
در خانه ما انواع لوازم منزل جهت رفاه اعضای خانواده وجود دارد
اگر یخچال منزل خراب شود بدون هیچ دغدغه ای توان خرید آنرا داریم
هر کدام از بچه هایم دارای اتاق مجزا هستند
اتاق بچه هایم از امکانات خوبی برخوردار است
هر سال برای مسافرت خانواده مبلغی خرج می کنیم
اگر بچه ها بخواهند به کلاسهای ورزشی بروند به راحتی آنها را ثبت نام می کنیم
هزینه زندگی اینقدر زیاد است که نمی توان به تفریح اعضای خانواده پرداخت
در صورت نیاز به راحتی توان خرید لباس برای اعضای خانواده را داریم
حداقل ماهی یکبار با اعضای خانواده به پارک می رویم
جمعیت آماری ، حجم نمونه و شیوه نمونه گیری
از آنجا که جامعه آماری تمام افرادی است که دارای یک صفت مشترک با همه ی اعضای واقعی یا فرضی که می توان یافته های پژوهش را به آنها تعمیم دهند (دلاور،۱۲:۱۳۸۵) . لذا جامعه آماری این تحقیق کلیه زنان و مردان واقع در در گروه سنی ۲۵ تا ۴۵ سال می باشند از آنجا که در این تحقیق هدف بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر فرزندآوری است لذا براساس آمارگیری و سرشماری سال ۱۳۹۰ تعداد ۳۲۳۹۶ نفر زن و مرد در در گروه سنی مذکور که متاهل باشند به عنوان جامعه آماری مد نظر می باشند .
انتخاب تعدادی از افراد جامعه آماری برای مطالعه درباره آن و تعمیم نتایج تحقیق نمونه به کل جامعه آماری حجم نمونه نامیده می شود . هر چه حجم نمونه بیشتر باشد دقت و اطمینان تعمیم بیشتر خواهد بود ( رفیع پور، ۳۷۱:۱۳۸۲) . در این تحقیق از طریق فرمول کوکران ۳۸۰ نفر از زنان و مردان متاهل به عنوان نمونه در نظر گرفته شد و تعداد ۳۹۰ پرسشنامه در این شهر بر اساس نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای و تصادفی توزیع شد و داده های لازم جمع آوری گردید که در هر منطقه ی جغرافیایی ۷۸ نفر مد نظر قرار گرفته است .
برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شده است .
t معادل ۹۶/۱ می باشد .
N جمعیت جامعه آماری که بالغ بر ۳۲۳۹۶ نفر می باشد .
d درصد خطای نمونه گیری که ۰۵/ ۰می باشد .
Pq 5. در نطر گرفته شده است .
با توجه به ارقام فوق حجم نمونه برابر با ۳۸۰ نفر خواهد بود .
قابل ذکر است شیوه ی نمونه گیری در این تحقیق احتمالی است و از ترکیب شیوه ی نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای و تصادفی استفاده شده است در نمونه گیری خوشه ای (Cluster Sample) ابتدا هر شهر بزرگی را به چند حوزه تقسیم می کنند، سپس نمونه ای از حوزه ها را انتخاب می کنند ، بعد فهرست بلوک های هر حوزه منتخب را تهیه می کنند و نمونه ای تصادفی از خانواده های هر بلوکی را انتخاب می کنند (دواس،۷۴:۱۳۷۶) .
بنابراین روش نمونه گیری در این پژوهش از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای تصادفی استفاده شده است بدین صورت که شهر جهرم را بر حسب منطقه ی جغرافیایی به پنج قسمت (شمال ، جنوب، مرکز، شرق ، غرب) تقسیم نموده سپس با بهره گرفتن از نقشه ی راهنمای شهر جهرم ، از فهرست خیابان های هر حوزه مندرج در نقشه راهنما یکی از خیابان ها را براساس قرعه کشی انتخاب نموده ، بعد خیابان ها را به کوچه های اصلی و فرعی تفکیک کرده و بر اساس روش قرعه کشی سه کوچه را انتخاب کرده سپس خانه های کوچه های انتخاب شده را براساس پلاک قرعه کشی کرده و پرسشنامه ها را بین پلاک های انتخاب شده توزیع گردید.
اعتبار و روایی ابزار
ابزار تحقیق باید اعتبار و روایی آن سنجیده شود زیرا پایایی نشان دهنده ی تورش و خطایی است که یک وسیله اندازه گیری ممکن است داشته باشد. در نتیجه از آزمون آلفای کرونباخ که متداول ترین روش اندازه گیری پایایی پرسشنامه است بهره گرفته شده است. در پیش ازمون۱۰۰ نفر از جامعه مورد مطالعه انتخاب و پرسشنامه ابتدایی اجرا شد وسپس با نرم افزار spss با ورژن ۲۱ آزمون آلفای کرونباخ و تحلیل عاملی بدست آمد.
قاعدتاً برای افزایش میزان آلفا بایستی سؤالی که بیشترین آلفا را داشت حذف شود تا آلفا به حد قابل قبولی ارتقا یابد لذا آلفای هر متغیر در جدول مر بوطه ارائه شده است .
جدول (شماره۳-۱) نتایج تحلیل روایی گویه ها مربوط به متغیرهای مستقل و وابسته