نوآوری­های فنی، عوامل سیاسی، اجتماعی، اداری و تحولات کلان افتصادی

شین و همکاران

۲۰۰۰

حوادث غیرمترقبه، تعارض و ناسازگاری بین انتظارها و واقعیت ها، نیازهای فرایندی، دانش جدید، تغییر در ساختار بازار و صنعت، تحولات جمعیتی، تغییر در علائق و سلیقه ها

دراکر

۱۹۸۵

قوانین مقررات، پایداری محیطی، ایمنی و امنیت، سلامت و بهداشت، اولویت سفر و گردشگری، زیرساخت های حمل و نقل هوایی، زیرساخت­های حمل ونقل زمینی، زیرساخت­های گردشگری، زیرساخت­های فن آوری اطلاعات، قیمت­های رقابتی در صنعت گردشگری، منابع انسانی، میل به سفر و گردشگری، منابع طبیعی، منابع فرهنگی

جنیفر بلانک و همکاران

۲۰۰۹

(مأخذ: رکن الدین افتخاری و همکاران، ۱۳۹۳)

۲-۴- تعاونی و اهمیت آن در گردشگری

۲-۴-۱- مفهوم تعاون و تعاونی

تعاون در لغت به معنای مشارکت، همیاری، دست یکدیگر را گرفتن، مساعدت و نوع دوستی می­باشد. از نقطه نظر جامعه ­شناسی، زمانی تعاونی و همکاری شکل می­گیرد که تعامل اجتماعی بین اشخاص و گروه­هایی که هدف آنان پیوند دادن فعالیت­هایی چند، اعمال کمک متقابل و انحام کاری به طور مشترک است، پدید آید. از نظر اقتصادی تعاون و همکاری نوعی سازمان و عمل اقتصادی است که از طریق آن اشخاص و گروه­هایی با داشتن منافع مشترک، با یکدیگر جهت انجام فعالیت­های اقتصادی پیوند می­خورند و بالاخره اینکه تعاون و همکاری در سطح بین المللی و جهانی برای مشخص ساختن شکل خاصی از کمک متقابل اقتصادی و یا کمک­های فنی که فارغ از هر نوع مقاصد سلطه جویانه کشور کمک کننده به انجام رسد بکار می­رود (نیازی و همکاران، ۱۳۸۵).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

تعاون به معنی گروهی از افراد است که نیروی کار و توانایی­هایشان در قالب طرحی مشترک یکپارچه کرده ­اند تا از منافع مشترک خود استفاد کنند و بر آن بیافزایند و در حالی که تمام سازمان­ها برخاسته از هم­آمیزی منافع اعضایشان می­باشند، تعاونی­ها متضمن فرایندی از مشارکت مردم می­باشد که در آن افراد ظرفیت­های مشخص خود را سامان می­ دهند. لذا پویایی و بقای تعاونی­ها در مشارکت فعال مردم نهفته است (نیازی و همکاران، ۱۳۸۴).
نظام تعاون از جمله پدیده­هایی است که در راه ورود گروه­ ها به طور جمعی به چرخه توسعه و نیز تعدیل اقتصادی و تعدیل بحران اشتغال نقش مؤثر و مفیدی دارد و این نظام در هر جا مانند یک مرکز کنترل روابط اقتصادی- اجتماعی و فرهنگی و محلی می ­تواند عمل کند. تعاون می ­تواند موجب ارتباط افراد یک جامعه و پیدایش روحیه برادری و نوع دوستی در بین آن­ها گردد و از تفرق و تقابل و نیز خودخواهی و خود پرستی و بی­توجهی به منافع دیگران بر حذر دارد. تعاونی، انجمنی مستقل از افرادی است که به صورت داوطلبانه به منظور رفع نیازها و خواسته­ های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خویش از طریق شرکتی با مالکیت مشترک و تحت کنترل دموکراتیک تشکیل می­ شود. تعاونی­ها همچنین به مسئولیت­ پذیری اجتماعی اعتقاد داشته و یکی از اصول آنها را توجه به جامعه­ای تشکیل می­دهد که تعاونی­ها در آن مشغول فعالیت هستند. یک سهم مهم نهضت تعاونی، همانا ظرفیت آن در گسترش و حمایت از توسعه کارآفرینانه در اشکال سازگار با اصول و اهداف گردهمایی جهانی برای توسعه اجتماعی است. در کل تعاونی و شرکت­های تعاونی که نهادهای اجتماعی هستند. مجموعه ­ای از واحدهای اقتصادی و اجتماعی راتشکیل می­ دهند که به منظور رفع تمام یا پاره­ای از نیازهای واقعی و مشترک اعضا از طریق خودیاری و کمک متقابل سازماندهی می­شوند و از همین رو ضرورتاً نیاز به باور و رعایت هنجارهای اصول سازماندهی و مدیریت علمی دارند (نیازی و همکاران، ۱۳۸۵).

۲-۴-۲- تعاونی های گردشگری

تعاونی­های گردشگری به مثابه رابط بین دولت و مردم عمل می­ کنند( حبیب پور و همکاران، ۱۳۸۳).امروزه در اکثر ممالک پیشرفته و حتی در کشورهای آسیایی به ویژه هند تعاونی­های توریستی نقش مهمی را در توسعه ملی این کشور ایفا کرده ­اند. در واقع این کشورها از تعاونی­های توریستی به عنوان ابزاری مهم و تأثیرگذار در توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور سود برده و توانسته ­اند از طریق تشکیل و گسترش این نوع تعاونی ها به ایجاد فرصت­های شغلی برای مردم منطقه از یک طرف و کسب درآمد ارزی و توسعه اقتصادی ملی از طرف دیگر اقدام نمایند (مولایی هشتجین و همکاران، ۱۳۹۰).
تعاونی­های گردشگری زیر مجموعه ­ای از کل تعاونی­ها، جوامع کوچک و بزرگی از انسان­های متعهد و مسئول هستند که به حفظ ارزش­های اخلاقی در تمامی جنبه­ های تجارت اعتقاد دارند. تعاونی­ها، شرکت­های مردمی تلقی می­شوند و انسان و نیازها و آمال او را یک اولویت می­دانند وآن را در دستور کار تعاون گران و اعضاء تعاونی قرار می­ دهند. تعاونی­های گردشگری به عنوان تشکل­های غیر دولتی در بسیاری از کشورها نقش خود را در توسعه گردشگری به خوبی ایفا کرده ­اند. این تعاونی­ها کلیه مراحل گردشگری مشتمل بر تبلیغات، پذیرش، راهنمایی، اسکان، مسافرت و …. مرتبط با گردشگران را به خوبی ساماندهی و برگزاری می­ کنند. این تعاونی­ها گاهی چند منظوره و گاهی تک منظوره فعالیت می­ کنند. تعاونی­های یک منظوره بخشی از امور را به عهده می­گیرند. این امر ممکن است حمل و نقل، راهنمایی و هدایت گردشگران، تبلیغ و یا حتی خدمات خاص باشد (فرزین، ۱۳۸۶).
انگیزه و محرک اصلی شکل­ گیری تعاونی­ها، بهره­مندی همه شرکاء و اعضا از منابع و اهداف است. تعاونی­ها برای اهداف مختلفی ایجاد می­شوند. تعاونی­ها ایجاد می­شوند تا محصولات و خدمات جدید بیافرینند، به سطوح بالاتری از کفایت و صرفه جویی نسبت به مقیاس^[۱۲۸] دست یابند، بازارهایی افتتاح کنند که قبلاً غیر قابل دسترسی بودند یا به منابع مشترک مالی و یا انسانی دست یابند. تعاونی­ها می ­تواند با نام­ها و ساختارهای مختلف در بخش خصوصی، یا بخش عمومی یا بین بخش­های خصوصی و عمومی شکل گیرند. با این حال رمز یک تعاونی موفق، تشخیص این نکته است که تعاونی رابطه­ای کاری است که در آن شرکا، خطرها، پاداش­ها و مسئولیت­های مشترکی را در قبال موفقیت یا شکست تقبل می­ کنند. البته این طور نیست که شرکا به منابع یکسانی برسند. برای بخش عمومی یک مشارکت به شکل تعاونی با بخش خصوصی موارد زیر را به همراه دارد (گردشگری بریتیش کلمبیا^[۱۲۹]، ۲۰۰۳):
دسترسی به منابع جدید سرمایه
توسعه شتاب یافته دارایی­ های زیر بنایی
حفظ یا بهبود سطوح خدمات
دسترسی به مهارت در طراحی، مدیریت و خدمات­رسانی
درک ارزش دارایی­ هایی که از آنها استفاده بهینه نشده است .
ارزش بالاتر از فرصت­های توسعه اقتصادی از طرف دیگر برای بخش خصوصی مشارکت از طریق تعاونی ها موارد زیر را به همراه می ­آورد(گردشگری بریتیش کلمبیا^[۱۳۰]، ۲۰۰۳):
دستیابی به بازارهای جدید که به تنهایی قادر به توسعه نیستند.
توانایی بهبود سطح مهارت و اجرا .
گسترش محصولات و خدمات، فراتر از سطح کنونی
افزایش اعتبار از طریق ارتباطات .
فرصت کسب دستاوردی برابر با ریسک­ها و شایستگی­های مخاطره­ها .

۲-۴-۳- اهداف تعاونی های توریستی

تعاونی­های توریستی با هدف کلی کمک به توسعه ی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی عمل می­نمایند به این مبنا اهداف ویژه و اختصاص این نوع تعاونی­ها را می­توان بر اساس قانون بخش تعاونی جمهوری اسلامی ایران به شرح ذیل بیان نمود (مولایی هشتجین و همکاران، ۱۳۹۰):
ایجاد اشتغال و گسترش فرصت­های شغلی برای مردم مناطق توریستی پذیر و در نتیجه آن افزایش درآمد مردم مناطق مورد نظر .
قراردادن وسایل و امکانات کار برای همه به منظور رسیدن به اشتغال کامل .
ادغام مدیریت و سرمایه و در اختیار قرار دادن مدیریت شرکت در دست اعضای آن .
بهینه نمودن اقشار مختلف جامعه از درآمدهای حاصله از توسعه ی فعالیت­های گردشگری .
ایجاد زمینه برای بهره ­برداری اقتصادی از قطب­های گردشگری به ویژه در استان­های شمالی .
گسترش سرمایه گذاری در بخش گردشگری و کمک به عمران و آبادانی قطب­های گردشگری .
گسترش مشارکت مردمی در فعالیت­های گردشگری و توریسم .
تقویت فرهنگ کار دسته جمعی و مشارکت گروهی .

۲-۴-۴- انواع تعاونی گردشگری